Hôm nay là ngày bầu cử đại biểu Quốc hội. Thế tại sao lại là bầu cử “Quốc hội” ?
Nói về vị trí hiến định của Quốc hội Việt Nam trong hệ thống Nhà nước thì nhiều người biết.
Nhưng, từ góc độ ngôn ngữ, nghĩa của 2 từ “Quốc hội” là gì và tại sao dùng từ đó để chỉ cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất thì ít người biết.
Liên quan tới từ Quốc hội có cụm từ khác: “Quốc dân Đại hội”
“Quốc dân Đại hội” đã từng được sử dụng và được ghi lại trong chính sử. Quốc dân Đại hội tổ chức ở Tân Trào, Tuyên Quang, năm 1945 được ghi nhận là tiền thân của Quốc hội hiện nay.
Căn cứ lịch sử như vậy, “Quốc hội” – có thể xem như cách gọi ngắn gọn của “Quốc dân Đại hội”. Trong đó, chữ “Quốc” là rút gọn từ cụm “Quốc dân” – nghĩa là nhân dân toàn quốc. Chữ “Hội” là rút từ cụm “Đại hội”.
“Đại hội” trong cụm từ “Quốc dân Đại hội” không mang ý nghĩa là “lễ hội lớn”, cũng không mang nghĩa là “hội đoàn lớn”, mặc dù Quốc hội, về bản chất, là một hội đoàn vĩ đại. “Đại hội” ở đây là một cơ chế tổ chức quyền lực. Khi tổ chức quyền lực theo cơ chế “đại hội” thì “đại hội đại biểu” bao giờ cũng là cơ quan quyền lực lớn nhất của cấp tổ chức đại hội. Có thể thấy rất rõ qua ví dụ tổ chức của Đảng. Theo đó, Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng là cơ quan quyền lực cao nhất, tập trung quyền lực nhất.
Có thể thấy, từ “Đại hội” trong từ “Quốc dân Đại hội” chính là viết gọn của từ “Đại hội Đại biểu”. Gộp với từ “Quốc dân” tức là “Nhân dân Toàn quốc” ta sẽ có cụm từ ” Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc”.
Như vậy, “Quốc hội” chính là rút gọn của từ “Quốc dân Đại hội”. Và “Quốc dân Đại hội” lại là rút gọn của “Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc”.
Cụm từ “Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc” cho thấy rõ ràng phương thức tổ chức quyền lực của Nhân dân theo cơ chế đại hội.
Như đã nói ở trên, trong cơ chế đại hội thì “đại hội đại biểu” là cơ quan quyền lực cao nhất. Thêm vào đó, Nhà nước CHXHCN Việt Nam lại tuyên bố là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; mọi quyền lực nhà nước đều thuộc về Nhân dân. Những điều này lý giải tại sao Hiến pháp Việt Nam quy định: “Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất”.
(Nhà báo Phạm Quốc Thắng)
